Zbiorniki aseptyczne, inaczej zwane zbiornikami sterylnymi, stosowane są w sytuacjach i przy produktach wymagających najwyższego możliwego stopnia higieny.

Zbiornik aseptyczny pozwala na magazynowanie produktów poddanych sterylizacji i/lub pasteryzacji w warunkach niezwykle higienicznych.

Aseptyka w przemyśle

Najprościej rzecz ujmując, aseptyka w przemyśle to dążenie do sterylności produktu i środowiska wokół niego. Kluczowym jest by nie przeniknęły do zbiornika żadne drobnoustroje mogące skazić zawartość produktów się w nim znajdujących. Zachowanie aseptyki w procesie produkcji pewnych artykułów jest „sprawą życia i śmierci” dla ich jakości i przydatności do spożycia czy użytku.

Przeznaczenie zbiorników aseptycznych

Przeznaczenie zbiorników aseptycznych powoduje, iż ich konstrukcja musi być odpowiednio wytrzymała na wszelkiego rodzaju zabiegi związane ze sterylizacją produktu. Zabiegi sterylizacji produktu wiążą się między innymi z wysokimi temperaturami czy nadciśnieniem.

Oprócz wysokiej wytrzymałości, zbiorniki aseptyczne muszą zapewniać pełną jałowość, czyli wykluczać ewentualność przeniknięcia do produktu wszelkiego rodzaju patogenów i drobnoustrojów. Zarówno w trakcie wprowadzania go do zbiornika aseptycznego, w trakcie magazynowania oraz przy opróżnianiu zbiornika i umieszczaniu w opakowaniach docelowych – środowisko wokół produktu musi być sterylne.

Pomagają w tym zespoły specjalnych zaworów aseptycznych, które skonstruowane są w sposób wykluczający skażenie produktu przy napełnianiu i opróżnianiu zbiornika.

Utrzymanie sterylności przechowywanych produktów

Ciekawym zabiegiem stosowanym w zbiornikach aseptycznych w celu utrzymania sterylności przechowywanego produktu jest tak zwana „poduszka gazowa”. Mówiąc prościej, jest to pewna ilość sterylnego gazu znajdująca się nad lustrem przechowywanej cieczy i będąca pod niewielkim nadciśnieniem.

Gaz będący pod ciśnieniem nieco większym od atmosferycznego utrudnia wnikanie drobnoustrojów do zbiornika co wpływa pozytywnie na jałowość produktu przechowywanym w zbiorniku. Do wytworzenia „poduszki” można użyć sterylnego powietrza lub któregoś z gazów obojętnych np. azotu.

Gazy obojętne mają tę przewagę nad sterylnym powietrzem, że nie powodują natleniania przechowywanej cieczy, mogącego obniżyć jej jakość.

Zbiorniki aseptyczne jak inne zbiorniki procesowe wykonuje się ze stali szlachetnej (m.in. 304, 316L, 321, duplex, Hastelloy). Zastosowanie takich materiałów wyklucza niepożądane reakcje chemiczne czy zanieczyszczenie produktu znajdującego się w zbiorniku.